Türk mitolojisi kısaca tarih boyunca Türk halklarının değer verdikleri ve inanmış oldukları mitolojik bütünlüğe verilen isimdir. Ortak kültürlerin ve inançların oluşturduğu bu bütünlük içerisinde hayvanlar ve güçleri oldukça büyük öneme sahiptir. Sosyal ve kültürel birçok temayı da bulundurun bu mitolojide yıllar geçtikçe değişimler olsa da aktarılan bilgiler ve kaynaklar sayesinde Türk halkıyla özdeşmiş ve bizlere kadar aktarılmış bilgilere ulaşabiliyoruz. Gelin mitolojik unsurlarda kendine yer edinen güçlü hayvanlara göz atalım.
1-Kurt
Türklerin dünyasında kurt farklı tasvirlerle karşımıza çıkmaktadır. Kaya ve mezar taşları üzerinde görebileceğiniz gibi birçok efsanede bulunmaktadır. Şaman inancında ya da kullanılan dini ögelerde tanrı-kurt betimlemelerine de rastlanır. Birçok Türk destanında da ismini geçiren bu hayvan kültür içerisinde çok sık kendini göstermektedir.
2-At
Özellikle şamanist törenlerde oldukça kutsal bir yere sahiptir. Şamanın at ile gökyüzüne çıkacağı binek olarak ve kurbanlık hayvan olarak düşünülmektedir. Gök Tanrı sembolü olmakla birlikte kurban olarak da sunulmaktadır. Ayrıca yerin üstü kadar altına da inilmesini sağladığı düşünüldüğü için ölümün simgesi de olmuştur. Birçok destan ve zafer at bunların kazanılmasındaki kuvvet ve güç ögesi olmuştur. Ayrıca sürü halinde zenginliği ve bolluğu da temsil etmektedirler.
3-Kartal
Hala da milli ögelerimizden biri olan kartallar şamanist geleneklerde de çok fazla önümüze çıkmaktadır. Yüksek ruhları taşıdığına inanılan bu güçlü hayvan Dünya Ağacının zirvesinde olduğu tasavvur ediliyordu. Uygur ve Göktürk zamanlarında kartal ve buna benzer yırtıcı güçlü kuşlar hükümdarlığın ve ülkenin gücünü gösteriyordu.
4-Boğa
Yeri temsil etmesiyle birlikte kimi zaman gök ile de ilişkilendirilmiştir. Kahramanlığı simgelemektedir. Boğa ve onun gibi güçlü türevleri genelde savaşı ve kudreti gösterir. Özellikle Tonyukuk yazıtlarında hükümdarın güçlü bir boğayla karşılaşması da bunu işaret etmektedir.
5-Aslan
Zafer kazanan ve bazı kavramlarında olumlu kısmını yansıtan aslan Türk kültüründe genelde budizmle görülmektedir. Bazı eserlerde ve motiflerde rastlanılan bu hayvanın iyinin kötüyü yenmesi ve zafer odaklı bir mitolojik değeri sahip olduğu bilinmektedir. Yelesi ve postunun kudreti yiğitlik simgesi olarak gösterilmiştir. Erkeklerde saçın uzun olması da bununla ufak bir ilişki kurmuştur.
6-Geyik
Kurtlar kadar öneme sahip bir hayvandır. Kimi Türk toplumlarında geyiğin öldürülmesi vahşet ve ölümle cezalandırılacak kadar kanunlar işlemesine neden olmuştur. Bolluk ve bereket sembolü olması açısından yol gösterici ve mübarek bir hayvan olarak düşünülmesi ona farklı anlamlar yüklenmesini de sağlamıştır.
7-Yılan
Genelde yer altını simgeler. Bazılarının Gök Tanrıya yakınlığıyla öne çıkmasının aksine yeraltı tanrılarına yakın olan olarak öne çıkmıştır. Şeytani bir varlık olarak betimlenen bu hayvanın ejderhayla da akrabalığı tasavvur edilmiştir.
